Terug/Home/Webwinkel ramsj.nl /Gezondheid/Psychologie/De onttovering van de waanzin
In de zestiende eeuw werd in West-Europa gedacht dat waanzin veroorzaakt werd door duivels en demonen of door organen en sappen uit het lichaam. Na 1700 werd waanzin aangemerkt als geestesziekte, In ‘De onttovering van de waanzin’ wordt verteld hoe tussen 1560 en 1700 in West-Europa werd gedacht over de werking van de menselijke geest en over waanzin in het bijzonder
Wat zijn gedachten, wat gevoelens, denken we met ons hoofd of ons hart, hebben we een ziel of is alles lichamelijk, wat zijn visioenen? – dat zijn de vragen waarover het hier gaat. In een dikke eeuw veranderden de antwoorden radicaal. De moderne psychologie ontstond in de tijd van de ondergang van het magisch universum en de opkomst van de moderne wetenschap. Met voorbeelden van duiveluitdrijvingen en autobiografische verslagen van waanzinnigen zelf, traceert Marius Engelbrecht deze ontwikkeling. Telkens stelt hij zich de vraag: zijn we niet ook belangrijke inzichten kwijtgeraakt?
Recensie
Voor 1560 heerste in Europa de opvatting dat waanzin veroorzaakt werd door duivels en demonen, lichaamssappen en ‘organen’. Na 1700 zag men het als een geestesziekte. Hoe kwam dat? In het Engeland van de zeventiende eeuw valt deze grote verandering te traceren. Dit aan de hand van beschrijvingen en commentaren op heksenprocessen, praktijken van geestesuitdrijvingen, magisch denken en cruciale medisch-wetenschappelijke ontdekkingen (zoals de pompwerking van het hart door Harvey), de politieke spanningen, strijd en verhoudingen. Ook politieke hoofdfiguren en grote filosofische en theologische denkers, zoals Locke, en de Quakers komen in beeld. Toen ontstond het concept van een buiten de natuur staand opperwezen en een rationele geloofsvisie. De visie van cultureel-antropoloog Tambiah is of de onderscheiden ‘paradigma’s’ naast elkaar horen te bestaan, zoals ook Comenius suggereert. Bijzonder boeiend boek met wezenlijke vragen. Voorzien van enkele afbeeldingen en schema’s, eindnoten, een literatuurlijst en register.
Metagegevens
• Atheneum Polak & Van Gennep
• Paperback
• 367 pagina’s
• ISBN 9789025369965
• NUR: 694 – Cultuur- en mentaliteitsgeschiedenis
• Genre: Psychologie, sociologie
• Trefwoorden: Krankzinnigheid, cultuurgeschiedenis, duiveluitdrijving
Auteur
Marius Engelbrecht (1961), historicus en therapeut die les geeft in stemexpressie, bewerkte zijn proefschrift uit 2011 voor een groter publiek.
Uitgever
Athenaeum – Polak & Van Gennep is een Nederlandse uitgeverij, gevestigd te Amsterdam. De uitgeverij is vooral bekend om haar omvangrijke bibliotheek van Griekse en Romeinse literatuur, en om de vele titels uit de wereldliteratuur in de breedste zin, met auteurs variërend van Franz Kafka tot Willem Elsschot en van Marguerite Yourcenar tot Ida Gerhardt.
Gerelateerde producten
gezondheid

Sabine Wery von Limont
De ziel
Sabine Wery von Limont analyseert in 'De ziel' de werking en de strategieën van de ziel en vertelt hoe de ziel haar noden en behoeften duidelijk maakt. Je kunt haar niet zien, maar ze is wel voelbaar en ook meetbaar: de ziel is je onzichtbare orgaan. De ziel bepaalt ons denken en voelen, zij bepaalt aan wie we onszelf willen binden, hoe we omgaan met mensen en of we tevreden zijn in ons leven. De ziel staat in verbinding met je hersenen, je hormonen en je immuunsysteem. De observaties van Wery von Limont gaan gepaard met voorbeelden uit haar psychotherapeutische praktijk. Hoe krijg je een evenwichtige en gezonde ziel? En wat moet er in iemands leven gebeurd zijn als paniekaanvallen, een burn-out of depressies het bepalen? De auteur noemt ook manieren waarmee we kunnen rechttrekken wat misgelopen is. 'De ziel' is een ideale gids om onszelf en anderen beter te begrijpen.geschiedenis

Rob van den Bosch
Gedaanten van de waanzin
Waanzin is een volksdiagnose, en een idee dat gebruikt wordt als metafoor voor uitzinnigheid. Waanzin overschrijdt grenzen, is ontregelend en veelvormig en is vooral irrationeel en moeilijk invoelbaar. De onredelijkheid zit vanbinnen. Vroeger was die veel zichtbaarder en oordeelde de gemeenschap erover, nu doet de psychiater dat. De taal van de psychiatrie is vanaf de achttiende eeuw ontstaan en de laatste honderd jaar nauwelijks veranderd. Dokters hebben zich de waanzin toegeëigend en er hun eigen ideeën op losgelaten, gekleurd door de tijd waarin ze leefden. Veel waanzin heet tegenwoordig schizofrenie, maar dat is een recent idee dat alweer aan vervanging toe is. Waanzin laat zich niet wegdenken uit de samenleving, maar de naamgeving ervan is in de loop van de tijd nogal veranderd ? en de inhoud nog veel meer. Hoe zagen artsen in het verleden hun waanzinnige patiënten? Wat viel ze op en hoe begrepen ze hun gedrag? Wat zijn in de medische blik op de waanzin de variabelen en wat de constanten? Dat is het thema van dit boek, dat de geschiedenis van een idee beschrijft aan de hand van de gevarieerde portretten die artsen door de eeuwen heen van hun patiënten hebben geschetst.gezondheid

Hilde Ostby
Zoeken naar zeepaardjes
Op welke manier bepaalt ons geheugen hoe we naar onszelf en naar de wereld kijken? In 'Zoeken naar zeepaardjes' wordt de werking van het 'zeepaardje', ofwel de hippocampus, het kleine deel van onze hersenen dat de regie voert over onze herinneringen, ontrafeld. Dat zeepaardje is misschien wel het meest intrigerende stukje van ons brein. Waarom wist het zoveel gebeurtenissen uit ons geheugen? Waarom kloppen veel van onze herinneringen niet helemaal? Het geheugen stimuleert, fantaseert, zet ons op het verkeerde been, geeft ons romantische gevoelens, is even ongrijpbaar als onweerstaanbaar. Aan het geheugen valt niet te ontkomen: we worden telkens opnieuw geconfronteerd met onze diepliggende herinneringen, door geur, smaak of geluid. We kunnen ook niet zonder: een van onze grootste angsten is geheugenverlies. In dit unieke, diepgravende en tegelijk lichtvoetige boek duiken de zussen Hilde en Ylva Østby in de geschiedenis van de wetenschap en spreken ze met hersenspecialisten en mensen met een uitzonderlijk geheugen, zoals schakers, taxichauffeurs en acteurs. Wat heeft de werking van het geheugen te maken met de aanslag op het eiland Utøya? En waarom sturen de zussen midden in de winter duikers naar de dieptes van de fjord van Oslo? 'Zoeken naar zeepaardjes' is een zeldzame combinatie van wetenschappelijke expertise en literair talent. Een onvergetelijk boek.gezondheid
