Terug/Home/Webwinkel ramsj.nl /Geschiedenis/Onvoltooid verleden tijd
Ivo Janssens (red.)
Onvoltooid verleden tijd
Antidotum tegen historisch geheugenverlies
Oorspronkelijke prijs was: € 24,95.€ 9,90Huidige prijs is: € 9,90.
Mensen worden uitgesloten om wie ze zijn of omwille van de groep waartoe ze behoren. De weigering om over dit onrecht na te denken nam toe voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is ook vandaag een opvallend gegeven. Dat er gelijkenissen te beschrijven zijn tussen de jaren 1930-40 en nu is geen toeval. Maar evenzeer zijn er verschillen vast te stellen en kunnen er vraagtekens geplaatst worden bij de lessen uit de geschiedenis. In ‘Onvoltooid verleden tijd’ staan twee getuigenissen tegenover elkaar. Die van twaalf intellectuelen en kunstenaars die in Buchenwald verbleven; zij getuigen over hun leven en menswaarde. En die van achttien actuele denkers, tegenwoordig academisch of pragmatisch actief; zij reflecteren over de druk die er ook vandaag ligt op veelzijdigheid en democratie. Elk vanuit hun discipline of invalshoek waarschuwen ze voor historisch geheugenverlies. Allemaal doen ze dat vanuit de overtuiging dat de idealen van het humanisme en de Verlichting ons kunnen blijven inspireren.
Gerelateerde producten
geschiedenis
Jo Tollebeek
Een slapeloos doordenken van alle dingen
Onze omgang met de geschiedenis berust niet op een goed geordend geheel van heldere en rationele opvattingen. Hij steunt op een wirwar van beelden en van herinneringen, die voortdurend voortwoekeren. Wij hechten ons aan voorwerpen die het verleden in zijn bruutheid laten ervaren, als een 'echte' (zij het voorbije) werkelijkheid. Maar wij kennen ook de ontnuchtering: al deze voorwerpen blijken zo vaak kopieën en vervalsingen te zijn. Zo is het ook met de uiteenlopende praktijken waarin onze omgang met het verleden vorm krijgt. Zij worden beheerst door ongrijpbare passies en politieke ficties. Over het verleden schrijven wij in vele varianten. De begrippen die wij daarbij gebruiken, verduidelijken de geschiedenis, maar zij leiden ons ook binnen in een labyrint dat ons geen uitweg biedt. En als wij het verleden willen laten herrijzen, in monumenten of optochten, reconstrueren wij het op een eclectische wijze. In 'Een slapeloos doordenken van alle dingen' gaat het om de manier waarop de adel zichzelf een verleden schept, om de stormachtige familie die de historici vormen, om de lessen in de vaderlandse geschiedenis die de jonge Wilhelmina kreeg, om de droom van de Renaissance die geschiedschrijvers als Michelet, Burckhardt en Huizinga koesterden, en om nog veel meer. Telkens weer blijkt dat de geschiedenis chaos in het hoofd is – een rammelend geheugen, dat niet redeneert, maar associeert.geschiedenis
Ad van Liempt
De roaring fifties
Ad van Liempt rekent aan de hand van een tiental pioniers af met het beeld dat niets gebeurde in de jaren vijftig. Juist de jaren van wederopbouw brachten vele belangrijke vernieuwingen met zich mee. Saai. Sloom. Duf. Om de jaren vijftig te beschrijven hebben we meestal genoeg aan woorden van één lettergreep. Maar dat beeld, vastgelegd in ons collectieve geheugen, is toe aan herziening. Steeds meer wordt duidelijk dat juist de jaren van wederopbouw allerlei belangrijke vernieuwingen met zich meebrachten, aangejaagd door visionaire, volhardende mensen met een vastomlijnd plan voor een betere toekomst. In 'De roaring fifties' rekent Ad van Liempt aan de hand van elf pioniers van de jaren vijftig af met het beeld van een benauwd decennium waarin niets gebeurde. Zo zorgde minister Jo Cals met de Mammoetwet voor een radicale herinrichting van het onderwijs. Waterstaatkundige Johan van Veen had de plannen voor de Deltawerken in 1953 al klaarliggen, wat de doorslag gaf bij de snelle realisatie ervan. Psychologe Mary Noordanus zette zich met hart en ziel in voor een vrije ontwikkeling van het kind, in een tijd dat veel gezinnen nog autoritair werden geleid. In Indonesië werd Mieke Bouman de heldin van miljoenen Nederlanders door landgenoten juridisch bij te staan in Soekarno's showprocessen. De Limburgse aannemer Egidius Joosten kreeg de KNVB op de knieën en dwong het betaalde voetbal af. En zangeres Pia Beck bracht de jazz onder de mensen en liet zien hoe je ook toen al een BN'er kon worden. Het zijn stuk voor stuk fascinerende persoonlijkheden, aan wie we veel te danken hebben en die ieder op hun eigen terrein duidelijk maken dat de jaren vijftig oneindig veel opwindender waren dan de meeste mensen tot nu toe dachten.geschiedenis
J.D.F. van Halsema
Dit eene brein
Van Halsema's intertekstuele benadering van poëzie is volstrekt uniek in Nederland. In 'Dit eene brein' handelt het om het werk en het dichterschap van Jan Hendrik Leopold. Van Halsema laat de historische, literaire en filosofische context steeds meeklinken in zijn beschouwingen over de totstandkoming en de aard van Leopolds poëzie. Hij maakt bovendien het overvloedige poëtische materiaal bruikbaar voor een historisch-literaire analyse van Leopolds dichterschap en leven. In de zuivere analyse en tegelijk in de vervlochtenheid van deze benaderingen ligt de grote kracht. Vier studies over de bronnen en hun verwerking in een aantal gedichten nemen een belangrijke plaats in: 'Cheops', 'Kinderpartij', en 'Van wijn één druppel', lange gedichten uit een periode waarin Leopold zich intens verdiepte in de grote filosofen uit de geschiedenis, èn de cyclus 'Morgen', een reeks gedichten uit de tijd dat Leopold in zijn poëzie sterk reageerde op de literaire actualiteit, steeds blijkt er sprake te zijn van een zeer complexe intertekstualiteit. Bijvoorbeeld niet alleen de Griekse Stoa was bron voor 'Van wijn één druppel', maar tenminste evenzeer de verwerking en interpretatie van de stoïsche leer bij latere filosofen als Hume en Leibniz. En daar komt de filosofie uit Leopolds eigen tijd bij. Een methodische beschouwing over de waarde van bronnenonderzoek voor de interpretatie van Leopolds gedichten geeft het essay 'Echt nodig is het nu ook weer niet'. In 'En boven alles uitgetogen' onderzoekt de auteur de relatie van Leopold tot de filosofie en de religie, zoals die zichtbaar is in zijn poëzie en biedt hij een overzicht van de geestelijke ontwikkeling van de dichter. De proeve van een toekomstige biografie van Leopold schetst Van Halsema in 'De man en de masque', geïllustreerd met een aantal intrigerende voorbeelden van Leopolds leven en werk in Rotterdam. 'Dit eene brein' vindt een hoogtepunt in 'Nu ik na jaren haar weer toespreek', over de formatie van een gestorven geliefde in Leopolds vroege poëzie.geschiedenis
