Vuur en beschaving

Vuurbeheersing is een uniek menselijk vermogen, dat tegelijkertijd universeel is: het komt in iedere samenleving voor, en is bovendien cultureel bepaald. Het is niemand individueel aangeboren maar wordt collectief aangeleerd, in processen van cultuuroverdracht, die vele duizenden generaties omspannen. Er is al lang geen menselijk samenleven meer mogelijk of zelfs denkbaar zonder vuur. Maar in de moderne wereld lijkt dit besef vaak te worden vergeten. Het vuur wordt weggehouden uit het dagelijks leven; we krijgen het hooguit te zien in filmbeelden over oorlogen en andere rampen. Als bron van energie gebruiken we bij voorkeur elektriciteit, en staan er meestal niet bij stil dat, zeker in een land als Nederland, bijna alle elektriciteit is geproduceerd door het stoken van vuren. We profiteren van het comfort, zonder de brandstof en de vlammen te zien, en de rook en de as te ruiken – een staaltje van collectieve verdringing?